JASNA STRONA WNĘTRZA

Tradycyjne japońskie budownictwo mieszkalne wywodzi się prawdopodobnie z drewnianych chat o ziemnym klepisku, charakterystycznych dla okresu Yayoi (300 r.p.n.e.-300 r.n.e).

Pierwowzór ten, pomimo istotnych zmian konstrukcyjnych oraz stylistycznych wpływów buddyzmu Zen, nadal pod wieloma względami pozostaje wierny tradycji.

Rozumienie przestrzeni

Japończycy rozumieją przestrzeń zupełnie inaczej niż Europejczycy. Charakterystyczna dla naszego postrzegania chęć czarno-białego kategoryzowania na zamknięte-otwarte, wewnątrz-zewnątrz zupełnie nie znajduje zastosowania w zetknięciu z tradycyjnym budownictwem japońskim.

Przede wszystkim nie istnieją żadne trwałe podziały wnętrza. Pomieszczenia wydziela się za pomocą tzw. fusuma, czyli ruchomych ścian z papieru washi na konstrukcji drewnianej, dzięki którym można stworzyć zamknięte wnętrza lub całkowicie otworzyć przestrzeń. Jest to zabieg nie tylko estetyczny, lecz także funkcjonalny: podczas zimy pozwala wydzielić łatwiejsze do ogrzania niewielkie przestrzenie, zaś w lecie znacznie ułatwia wentylację.

Co więcej dom jest ściśle połączony z ogrodem, do którego przechodzi się bezpośrednio z biegnącej dookoła domu werandy zwanej engawa. Przy sprzyjającej pogodzie ścianki zamykające wyjście na zewnątrz są całkowicie otwarte, a podział na przestrzenie domu i ogrodu niemal zupełnie zanika.

W tradycyjnym japońskim domu jest bardzo niewiele mebli i są one bardzo niskie. Według filozofii sprzyja to swobodnemu przepływaniu „Ma”, pojęcia utożsamianego z pustką, lub przestrzenią.

Styl, kolorystyka, materiały

Dom japoński jest ściśle powiązany z otaczającą go przyrodą. Stosuje się tylko naturalne materiały: drewno, papier, bambus oraz glinę. Kolorystyka jest więc również bardzo wyważona: delikatne brązy w różnych odcieniach, szarość oraz, dla kontrastu mającego na celu podkreślenie geometrii konstrukcji, także czerń i czerwień.

Istotną role gra światło. Japończycy w tradycyjnym budownictwie nie lubią eksponować jego źródeł, chętnie zaś je rozpraszają za pomocą papierowych ekranów wewnętrznych a także wykorzystują różnice w przepuszczalności różnych rodzajów papieru dla osiągnięcia efektów światłocieniowych.

Elementy charakterystyczne

tatami – mata ze słomy ryżowej zwane toko lub sitowia igusa o wymiarach około 90x180cm. Tatami jest tak nieodzownym składnikiem japońskiego wnętrza, iż służyło nawet jako jednostka jego powierzchni (np. „pokój o powierzchni 4 tatami”). Po tatami chodzić należy wyłącznie bez obuwia.

takonoma – nisza o podwyższonej podłodze, pierwotnie ołtarz domowy, następnie miejsce, w którym eksponowano dekoracyjne malarstwo, kaligrafię oraz ikebanę

chigai-dana – nisza naprzeciwko niszy takonoma, z półkami, na której znajdowała się domowa biblioteka lub inne przedmioty

fusuma – ruchoma ściana wewnętrzna z drewna i papieru. Często bogato zdobiona malunkami i kaligrafią.

Dzisiaj…

Obecnie, choć pod względem technologicznym Japonia przeszła prawdziwą rewolucję, estetyka minimalizmu i miłość do Natury są w sercach Japończyków tak samo żywe i aktualne jak przed wiekami. Nieprawdopodobne wyczucie harmonii oraz wrażliwość na struktury i niuanse faktur nadają kierunek współczesnemu designowi japońskiemu, a naturalne materiały nadal zajmują czołowe miejsce w japońskich wnętrzach.

Opublikowano w: Historia wnętrzarstwa, Style w architekturze wnętrz

Autor: Jagoda Kowal